tańce tradycyjne    /    tańce niestylizowane    /    tańce w korowodach

krakowiak sądecki

tańce niestylizowanemapa

Nazwy poboczne lub regionalne: 
krakowiok sądecki

W tańcach Lachów, jako grupy przejściowej między nizinami i górami, łączą się elementy typowe dla małopolskiego krakowiaka i tańców górskich, widać też wpływy tańców węgierskich. Krakowiak (krakowiok) sądecki wykonywany był wyłącznie przez mężczyzn, z towarzyszeniem przyśpiewki, w szybkim tempie. Wymagał nie lada zręczności od tancerzy. W trakcie tańca mężczyźni, pozostając w luźnym szeregu, przesuwają się to do przodu, to do tyłu krokami na podobieństwo cwału i krzesanych, podskokami, a to do tyłu z głębokimi przysiadami.
> Więcej

Jest jednym z niewielu tańców w Polsce wykonywanym tylko przez mężczyzn. Dawniej wykonywany był przez drużbów na rozpoczęcie wesela, a także przez chłopców, którzy przyszli na wesele „na krakowiaka”, czyli nieproszeni. Popisując się tym tańcem wkupywali się do zabawy weselnej. Tempo tańca jest szybkie, metrum 2/4. Nazwa tańca łączy w sobie dwa źródła: z jednej strony wskazuje na zapożyczenia i muzyczne pokrewieństwo z małopolskim krakowiakiem, z drugiej wiąże taniec z miejscem jego pochodzenia – Sądecczyzną. Taniec rozpoczyna się przyśpiewką do kapeli, śpiewaną przez jednego z tancerzy lub przez wszystkich razem. Najczęściej śpiewak podawał połowę zwrotki, kapela dogrywała podaną przez niego melodię, a tancerz kończył przyśpiewkę a capella. Po odśpiewaniu pierwszej zwrotki rozpoczynał się taniec, w którym tancerze szeregiem to oddalają się, to zbliżają od kapeli ozdobnymi krokami i śpiewają drugą zwrotkę śpiewki. W czasie tańca nie robią obrotów, pozostają cały czasu w luźnej grupie, bez kontaktu ze sobą. Kroki typowe dla krakowiaka sądeckiego to: cwał wykonywany na całych stopach z przesuwaniem się w przód lub w tył, chód w przód z unoszeniem kolan przed siebie, kroki na podobieństwo krzesanego, krok w tył w rodzaju podskoku oraz przesuwanie się w tył siadanymi głębokimi przysiadami, z wysuwaniem do przodu stale tej samej nogi. Podczas tańca mężczyźni trzymają ręce oparte na biodrach lub kciukiem zahaczają o szeroki skórzany pas. Bywa, że prawą rękę unoszą do góry, trzymając w niej kapelusz, lub potrząsają rytmicznie uniesioną w górę dłonią. Kolejność poszczególnych kroków i czas trwania samego tańca uzależnione są od wytrzymałości i fantazji samych tancerzy.

Dąbrowska, Grażyna W. W kręgu polskich tańców ludowych. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979.
Michalikowa Lidia; Chrząstkowska, Zofia, Chrząstkowski, Stanisław. Folklor Lachów Sądeckich. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1974.
Wojtas, Michalina. Tańce Lachów: od Sącza, od Limanowej, od Szczyrzyca. Nowy Sącz: Wydawnictwo Nova Sandec, 2007.