Chaconne
Opis
Taniec teatralny, wywodzący się z Ameryki Południowej, skąd został przeniesiony do Hiszpanii. Apogeum jego popularności nastąpiło we Francji w XVII i XVIII w., kiedy to w przedstawieniach baletowych i operowych zyskał formę dużej kompozycji tanecznej o elementach teatralnych.
Według najstarszych hiszpańskich źródeł literackich chaconne w formie ludowej tańczono do tekstu śpiewanego, przy dźwiękach gitary, kastanietów lub tamburyna. Pełna żywiołowości i swoistego szaleństwa fascynowała kompozytorów dworskich, najpierw hiszpańskich, potem włoskich i francuskich. Od 1615 r. obecna we francuskim repertuarze muzycznym jako forma rondo z refrenem na bazie ostinato. Zyskała również wielkie powodzenie u francuskich mistrzów tańca jako niezwykle dynamiczna forma wariacyjna oparta na kontrastach.
Chaconne w metrum trójdzielnym wykonywana jest w tempie umiarkowanym, w charakterze wesołym lub poważnym, podniosłym i uroczystym. Jej oryginalne kompozycje przeznaczone były dla tancerzy baletowych, stanowiąc popisy solowe, baletmistrzów i mistrzów tańca. Do najbardziej znanych należą Chaconne de Phaëton i Chaconne d’Arlequin z elementami retoryki i ekspresji teatralnej, adekwatnej do odgrywanych postaci. Jednocześnie choreografie chaconne prezentują niezwykle wysoki poziom techniki tanecznej z elementami wirtuozerii i akrobacji. Oprócz podstawowego kroku tego tańca, czyli contretemps de chaconne, występują tutaj wszystkie kroki z repertuaru techniki Belle danse. Pod koniec XVIII w. kompozycja, chaconne uważana za swoisty mały balet, przekształciła się w utworach Ballet-d’action w swego rodzaju Ballet-Pantomime.
Bibliografia
- Conté Pierre, Danses anciennes de cour et de théâtre en France, Paris, 1974.
- Drabecka Maria, Choreografia baletów warszawskich za Sasów, Kraków, 1988.
- Larousse-Bordas, Dictionnaire de la danse, Paris, 1999.