Przytrampywanie
Opis
To jeden z najstarszych zachowanych tańców ludowych w Polsce. Relikt rytualnych kobiecych tańców korowodów, znany jest obecnie jedynie na Kurpiach Zielonych. Dziewczęta lub zamężne kobiety ustawiają się w półkolu lub kole (korowód otwarty lub zamknięty), łączą swobodnie opuszczone ręce i tupią w rytm skocznej pieśni. Taniec wykonywany jest w miejscu, a jego tempo jest szybkie.
Nazwa tańca wywodzi się najprawdopodobniej z niemieckiego trampeln (tupać), poprzedzonego polskim przedrostkiem przy- i znaczy dosłownie tupanie w miejscu. Takie właściwie jest wykonanie tego tańca, prostego i archaicznego w budowie, ale obwarowanego dawną magią i obrzędowym charakterem. W 4. tomie Mazowsza, poświęconym okolicom Myszyńca, Oskar Kolberg pisze o zwyczaju związanym z zapraszaniem przez Młodą na wesele, w którym występuje także przytrampywanie: „Młoda (…) wybiega bowiem na wieś, by dobrać sobie kilka dziewcząt do towarzystwa, z któremi chodzi po wsi od domu do domu (…) za nią natomiast przystępuję owe dziewczęta (…) ze śpiewem i skakaniem, a prześpiewawszy jaką piosnkę ze zwykłym u nich przytrępowaniem, ujmują każdego za nogi pod kolana, zapraszając do domu Młodej”. Poza obrzędowym zapraszaniem na wesele dziewczęta, a przede wszystkim mężatki, przytrampywały w miejscu także podczas zwykłych wiejskich zabaw, często w przerwie między innymi tańcami, gdy kapela odpoczywała. Choć to taniec wykonywany w miejscu, jego tempo jest bardzo szybkie, metrum najczęściej 3/4. Dziewczęta lub zamężne kobiety ustawiają się w półkolu i łączą za swobodnie opuszczone ręce. Krokom towarzyszy szybka pieśń z rodzaju skocznych, wykonywana a capella. Zgodnie z rytmem pieśni, tancerki unoszą złączone ręce do przodu i do tyłu, tupiąc jednocześnie nogami o podłogę. Wyrzutom rąk towarzyszą też skłony na prawo i na lewo.
Bibliografia
- Dąbrowska, Grażyna W. Tańce Kurpiów Puszczy Zielonej. Warszawa: CPARA, 1967.
- Dąbrowska, Grażyna W. W kręgu polskich tańców ludowych. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979.
- Dąbrowska, Grażyna W. Taniec ludowy na Mazowszu. Kraków: PWM, 1980.
Muzyka
- Przytrumpywanie - Kukaweńka kuka, w mojem sercu śpuka
Zespół śpiewaczek z Wykrotu.
Nagrano w 1973 r. w Warszawie.
Muzyka Źródeł, CD 6: Kurpie, Puszcza Zielona - Przytrampywanie - Za co ze mnie mama łaje
Muzyka Źródeł, CD 6: Kurpie, Puszcza Zielona
- Przytrampywanie Zielona nutka modri ksiat
Kobiety ze wsi Dylewo, pow. Ostrołęka
Nagrano w 1952 r. w Dylewie.
Nagranie ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN ©ISPAN
Mapa
- Kurpie Zielone i Białe
- Mazowsze
