idea

Taniec tradycyjny to pierwsza z odsłon portalu edukacyjnego Instytutu Muzyki i Tańca, poświęconego szerokiemu spektrum gatunków i form tanecznych. Jest to ogólnodostępna, bezpłatna platforma internetowa o charakterze edukacyjnym i popularnonaukowym, skierowana do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych tematyką tańca tradycyjnego w dawnej i współczesnej polskiej kulturze.

Zachęcamy do korzystania z materiałów znajdujących się na portalu wszystkich pasjonatów tańca, zarówno dorosłych, jak i młodzież oraz dzieci, amatorów i profesjonalistów, animatorów kultury, pedagogów i nauczycieli akademickich, dla których platforma może stać się źródłem wiedzy oraz inspiracją do dalszych poszukiwań. Także tancerze, choreografowie i badacze, którzy tańcem zajmują się na co dzień, znajdą tu ciekawe materiały.

Podstawową formą prezentacji form tanecznych na portalu są materiały filmowe, archiwalne i współczesne, przedstawiające wykonanie poszczególnych tańców. Zostały one udostępnione przez archiwa instytucji państwowych, samorządowych i pozarządowych oraz osoby prywatne. Obok materiałów filmowych znajdziemy tu także opisy tańców, zdjęcia, ryciny, pliki audio oraz filmy instruktażowe, będące pomocą w nauce konkretnych form tanecznych. Na portalu znajdą się także wskazówki bibliograficzne, odsyłające do tekstów naukowych oraz popularnych.

Informacje dotyczące poszczególnych tańców będzie można odnaleźć na portalu na wiele sposobów: wyszukując nazwę tańca na liście nazw ułożonych w kolejności alfabetycznej, szukając według regionów etnograficznych oraz według klasyfikacji podstawowych form choreotechnicznych.

Prace nad portalem zostały zainicjowane w ważnym ze względów symbolicznych Roku Kolberga 2014, jednak sam portal został pomyślany jako „strona w procesie” i będzie przez kolejne lata systematycznie uzupełniany, zarówno o materiały archiwalne, jak i te stworzone specjalnie na jego potrzeby. Swoje miejsce znajdą tutaj zarówno niestylizowane formy tańca, jak i formy opracowane i stylizowane, tworzone na potrzeby sceny, a także tańce historyczne (dawne) i narodowe.

W literaturze fachowej znaleźć można kilka propozycji klasyfikacji tańców obecnych w polskiej kulturze. Autorzy portalu przyjęli uproszczoną klasyfikację choreologiczną tańców i zabaw o charakterze tańca, opracowaną w oparciu o literaturę fachową i własne doświadczenia. Podstawą jest podział na następujące grupy: tańce i zabawy wykonywane solo, tańce wykonywane w parach, tańce wykonywane przez trójkę tancerzy oraz tańce korowodowe. Jako odrębne grupy opisane zostaną i zilustrowane tańce historyczne (dawne) i polskie tańce narodowe, a także tańce i zabawy dzieci. Mamy nadzieję, że zaproponowana systematyka będzie czytelna i użyteczna dla wszystkich odbiorców portalu.

Wiele form tanecznych, z którymi spotykamy się w literaturze etnograficznej i historycznej, nie przetrwała do naszych czasów w formach żywych, które były związane z dawnymi obrzędami i regionalnymi zwyczajami. Niektóre z tańców powszechnie uważanych za polskie pochodzą z innych kultur i zostały zaadaptowane do miejscowych tradycji i mód. Część tańców znamy jedynie z nazw i opisów, czasem jednak na tyle szczegółowych, że w wielu regionach podjęto trud ich rekonstrukcji, i w tej formie są one dziś prezentowane, głównie na scenie. Są także takie tańce, które powstały na przestrzeni ostatnich stu lat lub zostały przerobione współcześnie z form tradycyjnych na formy bardziej atrakcyjne scenicznie lub nadające się na potańcówkę. Przypisanie prezentującego taniec materiału filmowego do konkretnej kategorii (np. opracowanej czy nieopracowanej, tańca w parach lub korowodach), jest czasami decyzją subiektywną, pokazującą nieoczywistość podziałów wyznaczonych w ten sposób.

W miarę dostępności materiałów będziemy starali się także ukazać przemiany, jakim podlegały tańce tradycyjne, pokazywać wpływ obcych mód i zanik tych form tanecznych, które utraciły swój kontekst kulturowy i społeczny, a także warianty regionalne tańców. Liczymy też na szeroki i twórczy odzew odbiorców naszego portalu. Będziemy wdzięczni za uwagi i materiały, którymi zechcą się Państwo z nami dzielić.



Autorzy: Romana Maciuk-Agnel, dr Robert Dul, Jacek Jackowski, Jan Łosakiewicz, dr Tomasz Nowak, Piotr Zgorzelski
Redakcja: Konrad Niciński, Joanna Targoń
Tłumaczenie: dr Robert Dul, Józef Jaskulski, Monika Tacikowska
Projekt strony: Studio Robot
Projekt został zrealizowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach działań priorytetowych Roku Kolberga.